Eindeloos variëren met zelfgemaakte aardappelpuree

Vaak wordt mij gevraagd: 'Welk recept hoort er volgens jou absoluut thuis in de culinaire bagage van elke kok?' 

Makkelijke vraag, moeilijk antwoord… Er zijn zo veel basisrecepten, die iedere zichzelf respecterende kok eigenlijk zou moeten beheersen. 

Laat ik het er voor vandaag op houden: een recept voor aardappelpuree hoort daar in elk geval bij!

Daarom op deze plek een bijspijkerreceptje, mocht je nog verlegen zitten om wat extra kennis over aardappelpuree.

Heb je die kennis niet meer nodig, sla dan de komende paar alinea’s over, maar lees wel nog even door! 

Want behalve wat elementaire uitleg over het bereiden van aardappelpuree, wil ik je ook nog wat variatietips aan de hand doen. Wat heet 'wat tips'? 

Na een halfuurtje bladeren door mijn receptbestanden, bleek dat daar een aanzienlijk aantal aardappelpureevarianten tussen zat! En allemaal even lekker!

Hoe maak je de lekkerste aardappelpuree?

De beste aardappels voor aardappelpuree

Een goede puree begint bij de juiste aardappel. Koop een kruimige aardappelsoort. Er is op dit gebied keus genoeg in het assortiment van de gemiddelde groenteman.  

Om er een paar te noemen: doré, eigenheimer, bildtstar, irene, alpha, Frieslander zijn allemaal goed.

Aardappels koken voor je puree

Schil je aardappels en snijd ze in stukken van gelijke maat. Zo zorg je ervoor dat alle aardappels op hetzelfde moment gaar en kruimig zijn.

Zet de aardappels op met een flinke bodem water in de pan. Zout toevoegen mag, maar dat kun je beter in een later stadium doen als je de puree op smaak maakt.

Breng het water aan de kook en draai het vuur laag. Laat de aardappels met het deksel op de pan gaar koken. Prik er na een minuut of twintig in met een vork of de punt van een mes. Als dat makkelijk gaat, zijn de aardappels klaar. Proeven kan natuurlijk ook altijd 😉

Giet je aardappels af en zet de pan nog heel even terug op het vuur. Hou het vuur laag, want aanbranden ligt nu op de loer… De aardappels hoeven alleen nog maar droog te stomen.

Aardappels pureren met een pureeknijper

Dan wordt het tijd om daadwerkelijk aan de slag te gaan met het maken van je aardappelpuree. Letterlijk, want nu moet je je aardappels gaan pureren. 

Gebruik daarvoor bij voorkeur een echte pureeknijper. 

In vrijwel elke kookwinkel zijn voor een paar tientjes pureeknijpers te koop. 

Weet je niet hoe zo’n apparaat er uitziet? Hieronder heb ik de mijne voor je gefotografeerd. Je ziet het: het is een soort uit de kluiten gewassen knoflookpers!

Druk je aardappels door de knijper. Dat lijkt een zware klus, maar als de aardappels mooi gaar zijn, is het echt een fluitje van een cent! 

Een alternatief voor een pureeknijper is een niet te fijne zeef. Doe hier een paar aardappels in en druk ze met de bolle kant van een lepel door de zeef. Dit werkje is iets zwaarder.

En elk geval krijg je door beide methodes een rul en luchtig kruim. Voor jou geen aardappelpuree met klontjes 😉

De belangrijkste ingrediënten voor een smeuïge aardappelpuree: roomboter, ei en warme melk

Maar dan heb je nog steeds geen aardappelpuree; het kruim is niet smeuïg. Daarvoor moet je nog wat gaan toevoegen. 

Ik gebruik voor de smeuïgheid en de binding van de puree altijd een eitje. Eén ei per kilogram aardappels is voldoende. 

Verder gaat er door mijn puree een scheutje melk of - als ik in een luxe bui ben – room. Verwarm de melk of de room altijd voordat je hem toevoegt. Je wilt immers niet dat je puree te veel afkoelt!

Voor een lekkere puree is ook een beetje vetstof cruciaal. Roomboter is het meest gebruikelijk. Hoeveel boter je gebruikt, hangt af van je eigen smaak (én je betrokkenheid bij je lijn…). Geloof het of niet: er zijn koks die enkele honderden grammen boter per kilo aardappels toevoegen! Heel smakelijk misschien, maar voor mij is dat echt over de top! Want ik vind aardappelpuree zo lekker, dat ik er altijd meer van eet dan een paar eetlepels. En dus mag ik noodgedwongen niet te gul zijn met mijn boter...

In plaats van boter kun je ook olijfolie gebruiken. Als ik een mediterraan hoofdgerecht serveer, doe ik dat nogal eens. Mmm!

Aardappelpuree luchtig kloppen

In dit stadium gaat ook het zout bij je puree. Klop alle ingrediënten luchtig door je gepureerde kruim. 

Dat gaat wat mij betreft het beste met een gewone pollepel. Probeer niet te lang te kloppen. Je puree wordt vanaf een bepaald moment niet meer luchtiger. Integendeel: te lang geklopte aardappelpuree wordt plakkerig, krijgt zelfs een stijfselstructuur. En ik heb zo’n vermoeden dat dat niet de bedoeling is…

Proef je aardappelpuree altijd goed voordat je hem af verklaart. 

Misschien moet er nog wat zout bij, een beetje extra melk of een klontje boter. 

Serveer je puree meteen. Versgemaakt is hij het allerlekkerste!

Eindeloos variëren met smaakjes voor je aardappelpuree

De puree die je nu gemaakt hebt is multi-inzetbaar. Hij is lekker bij een grote variëteit aan hoofdgerechten. Maar je zou nog verder kunnen gaan en allerlei smaakjes toevoegen aan je puree. Ik zal je hieronder een aantal suggesties aan de hand doen.

1. Vervang de roomboter door extra vergine olijfolie. Deze variant had ik al eens genoemd hierboven, maar voor het geval dat je dat stuk hebt overgeslagen: bij dezen!
2. Ook andere soorten olie kunnen erg lekker zijn. Eén van mijn favorieten is gerookte olie. Nooit van gehoord? Dat is een olie waaraan op kunstmatige manier een rooksmaak is toegevoegd. De rooksmaak van de olie is vrij sterk: je hebt dus maar een klein beetje nodig. De smaak van de rook moet subtiel blijven en niet je hele maaltijd gaan overheersen. Voor de smeuïgheid van je puree vul je deze olie aan met gewone olijfolie of boter. Gerookte olie is verkrijgbaar bij goed gesorteerde delicatessenwinkels.
3. In plaats van gerookte olie kun je ook zout met een rooksmaak toevoegen.
4. Gerookte knoflook is ook een optie. Die is verkrijgbaar bij de luxere groenteman.
5. Ga je op de mediterrane toer, gebruik dan sowieso olijfolie in plaats van boter en voeg versgehakte kruiden, zoals basilicum, tijm of marjolein toe.
6. Een klein beetje knoflook kan ook erg lekker zijn, zeker in combinatie met de al genoemde kruiden. Pas wel op: rauwe knoflook overheerst gauw!
7. Nog lekkerder is het om je knoflook voor gebruik te poffen in de oven. Leg daartoe een paar teentjes (met velletje en al) in een kommetje. Schenk er een scheutje olijfolie bij. Pof de knoflook zo in een dikke 20 minuten goudbruin in een oven van ±175°C. Als hij klaar is, is de pulp binnenin de schilletjes heerlijk zacht, zowel van structuur als van smaak. Knijp de teentjes uit boven je puree en klop de pulp erdoorheen. Omdat gepofte knoflook veel minder dominant is, kun je er wat meer van gebruiken dan van rauwe knoflook.
8. Aan een kruidenpuree – al dan niet met knoflook – kun je als extraatje nog wat zeer fijn gesnipperde zwarte olijven toevoegen. Lekker!
9. Maak je puree ook eens af met specerijen zoals Spaanse piménton (gerookt paprikapoeder), kerrie, nootmuskaat, versgemalen zwarte peper, etc.
10. Regelmatig gaan er bij mij wat kummel- of komijnzaadjes door de aardappelpuree. Die rooster ik eerst even in een koekenpan zonder vet; dan komt de smaak mooi los!
11. Allerlei soorten spekjes, bijvoorbeeld gerookte spekreepjes of pancetta smaken ook erg lekker door je puree. Bak ze voor gebruik eerst krokant. Eén van mijn favoriete aardappelpureevarianten bevat olijfolie, pancettareepjes, fijngesnipperde zwarte olijven en versgeknipte basilicum. Smullen!
12. Voor een heel ander karakter zou je geraspte kaas door de aardappelpuree kunnen roeren. Zoek een soort kaas uit, die goed aansluit bij je hoofdgerecht. Zelf vind ik gruyère erg lekker in puree. Wat dacht je van gruyère samen met piepkleine blokjes casselerrib? En een combi van jonge kaas en geroosterde komijnzaadjes is ook verrukkelijk!
13. En dan is er nog de mosterd. Zeker grove mosterd met hele mosterdzaadjes is erg lekker in puree, al dan niet in combinatie met wat bieslook.
14. Heel spectaculair is aardappelpuree met behalve grove mosterd ook een lepeltje mierikswortelpuree! Heerlijk als bijgerecht bij gegrilde casselerribsteaks!
15. Ook een aparte combinatie: aardappelpuree met fijngesneden pastrami en versgemalen vier-seizoenenpeper.
16. Heel luxe: roer een schepje truffeltapenade door je puree!
17. En heb je er al eens aan gedacht om stukjes zongedroogde tomaat door je puree te roeren?
18. Wil je de stamppothoek in gaan, dan zijn de mogelijkheden legio. Je maakt in een handomdraai een stamppotje van je puree door er op het laatste moment wat groenten doorheen te scheppen. Denk aan rauwe rucola (voeg dan ook een beetje grove mosterd toe), heel kort geblancheerde spruitjesblaadjes, in kleine stukjes gescheurde frisée, rauwe raapsteeltjes in combinatie met gehakte cashewnoten, wat krokante stukjes radicchio, etc.
19. Als je aardappelpuree serveert, zorg dan als tegenhanger voor de zachte romigheid voor een krokantje in je hoofdgerecht. Dat kan zijn in de vorm van een salade of beetgaar gestoomde of geroerbakte groenten, maar denk ook eens aan geroosterde noten, pijnboompitten,  pompoenpitten, groentechips of chips van (zoete) aardappels. 
20. Op mijn blog vind je een aantal recepten op basis van aardappelpuree. De lekkerste zijn misschien wel mijn boerenkoolpannenkoekjes en de hutspot anders met kruidige varkenshaasspiesjes! En binnenkort heb ik een heel lekker recept voor jachtschotel voor je: kruidig stoofvlees onder een dekentje van luchtige puree!

De ideeën hierboven zijn alleen maar wat suggesties. Natuurlijk kun je zelf nog veel meer heerlijke variaties op het thema aardappelpuree verzinnen! Laat je het me horen als je nog meer lekkere combinaties weet?

Basisrecept aardappelpuree

Ingrediënten voor een bijgerecht voor 4 personen:

• 1200 gram kruimige aardappelen
• zout
• ±2 dl warme volle melk
• 1 ei
• een klontje roomboter

Bereiding:

1. Schil de aardappelen en snijd ze in stukken van gelijke maat. Kook ze in een beetje water gaar. 
2. Giet de aardappelen af. Zet de pan nog heel even op een laag vuur en laat de aardappelen droogstomen. 
3. Pureer de aardappelen. Gebruik hiervoor bij voorkeur een pureeknijper.
4. Voeg het ei toe samen met een flinke scheut warme melk en een klontje boter. Klop er een luchtige puree van. Maak de puree op smaak met wat zout.