Limburgse riefkeukskes, aardappelpannenkoekjes, met gerookte vis en mierikswortelroom

Een van de allerlekkerste Limburgse streekgerechten: riefkeukskes. Dat zijn krokante aardappelpannenkoekjes. Ze smaken het beste vers uit de pan!

Erbij eet ik graag gerookte vis. Forel, zalm, heilbot. Het is allemaal even lekker! En een fris-pikant sausje met mierikswortel!

Streekgerechten terug van weggeweest!

De terugkeer van het streekgerecht! Wat een leuke trend is dat!

Steeds vaker als ik ga eten in een restaurant of bij vrienden gebeurt het dat mij een traditioneel streekgerecht wordt voorgezet. Soms gaat het om een ouderwets gerecht volgens een eeuwenoud recept. Een andere keer wordt er een moderne draai gegeven aan een oud recept. Maar altijd is het lekker!

Het valt niet te ontkennen: onze voorouders stonden hun mannetje in de keuken!

Riefkeukskes, een fantastisch streekgerecht uit Limburg

De leukste recepten vind ik (natuurlijk; wie niet?) die uit mijn eigen regio. En dat is niet Zuid-Holland, hoe graag ik hier ook woon. Nee, mijn culinaire roots liggen in Zuid-Limburg!

Het meest bekende streekgerecht uit Limburg is ongetwijfeld de vlaai. Die heeft inmiddels heel Nederland veroverd. Ik bak er regelmatig eentje als ik mezelf (en mijn gezin!) wil verwennen!

Maar Limburg kent veel meer streekgerechten die landelijke bekendheid zouden verdienen. Vandaag wil ik de riefkeukskes in het zonnetje zetten. Het verwondert mij dat dit verrukkelijke gerecht niet bekender is.

Daar ga ik dus verandering in brengen! Zodat je straks niet meer verbaasd vraagt: “Riefkeukskes, wat zijn dat nou in hemelsnaam?!”

Limburgse riefkeukskes, de lekkerste aardappelpannenkoekjes van Nederland

Eerst maar eens het antwoord op die vraag. Het zijn aardappelpannenkoekjes. 

Ze worden niet gemaakt van aardappelpuree, zoals je misschien zou verwachten, maar van geraspte, rauwe aardappels. 

Het bekendste gerecht waar ze een beetje op lijken is de Zwitserse rösti. Die wordt ook gemaakt van geraspte aardappels, al zijn die niet rauw.

Duitse reibekuchen

In Duitsland kennen ze de riefkeukskes wel. Daar worden ze ‘reibekuchen’ genoemd. Een naam die op de Limburgse naam lijkt. 

In beide gevallen zit de bereidingswijze in het woord verwerkt: ‘rieven’ in het Limburgse en ‘reiben’ in het Duits betekenen allebei ‘raspen’. 

Als je weleens op een van de beroemde Duitse kerstmarkten bent geweest, heb je daar misschien wel ‘reibekuchen’ gegeten. Er is bijna altijd een kraam die ze versgebakken verkoopt.

De riefkeukskes van mijn moeder

Tijdens mijn jeugd at ik zeer regelmatig riefkeukskes. Het was een echt zaterdagavondgerecht. Mijn moeder schilde de aardappels en bakte de pannenkoekjes. Alleen voor het ‘rieven’ moesten de kinderen zorgen. Dat was steevast haar voorwaarde. En dat was in die tijd geen sinecure!

Ik moet eerlijk bekennen dat ik mij zo vaak mogelijk probeerde te drukken voor dit corvee. 

‘Rieven’ deed je namelijk niet met een keukenmachine, zoals nu, maar met een ouderwetse groentemolen. Zo eentje die je moest vastschroeven aan de rand van de tafel of het aanrecht. De aardappels gingen er aan de bovenkant door de vulopening in. Daar moest je ze aandrukken. Ondertussen draaide je met je andere hand aan een zwengel. En als je heel hard werkte, echt heel hard, dan kwamen er allemaal aardappelsliertjes uit! 

Oef, voor zes personen was dat een verschrikkelijke klus, dat kan ik je verzekeren…

Daarna werd de aardappelrasp gemengd met eieren, bloem, melk en wat zout en peper. Van dat beslag werden in de koekenpan zo dun mogelijke krokante pannenkoekjes gebakken. 

Zo lekker! Na de eerste hap was je meestal het harde werk weer vergeten, maar toch. De volgende dag had je gegarandeerd spierpijn!

Aardappelpannenkoekjes met gerookte vis en mierikswortelroom: smullen!

Eenmaal het huis uit at ik jarenlang geen riefkeukskes meer. Totdat ik een foodprocessor aanschafte. 

Sindsdien staan de aardappelpannenkoekjes best vaak om mijn menu. 

Het liefst eten we ze met gerookte vis (koud- en warmgerookte zalm, gerookte forel, gerookte heilbot) en een sausje van mierikswortel, mosterd, mayonaise en room. 

Zo aten we ze voor het eerst in een restaurant in Noord-Duitsland. Werkelijk voortreffelijk!

Hou je niet van vis? Je kunt de riefkeukskes ook zonder bijgerecht eten. Zo aten we ze vroeger eigelijk altijd. 

Ook lekker erbij: allerlei vleeswaren, zoals casselerrib, Zwitsers bündnerfleisch, Italiaanse bresaola, een goede gedroogde ham, etc.

Riefkeukskes als amuse

Je zou ook een heel leuke amuse kunnen maken van de riefkeukskes. Morgen vertel ik je hoe je dat het beste kunt doen!

Limburgse riefkeukskes, aardappelpannenkoekjes, met gerookte vis en mierikswortelroom

Ingrediënten voor een hoofdgerecht voor 3 à 4 personen:

Voor de aardappelkoekjes:

• 1,5 kg vastkokende aardappels
• 2 dl melk
• 2 eieren
• 100 gram bloem
• zout
• grof gemalen zwarte peper
• plantaardige margarine voor het bakken

Voor de mierikswortelroom:

• 6 eetlepels lobbig geklopte slagroom (zonder suiker)
• 6 eetlepels mayonaise
• 6 theelepels mierikswortelpuree
• 1,5 theelepel grove mosterd
• zout en versgemalen zwarte peper

Voor de vis:

• 4 ons gerookte vis (koud- of warmgerookte zalm, gerookte forel, gerookte heilbot)
• een bosje bieslook, in ringetjes geknipt

Bereiding:

1. Schil de aardappelen en rasp ze grof in de foodprocessor. Dat gaat het beste met de grove raspschijf.
2. Doe de rasp over in een beslagkom en schep de andere ingrediënten behalve de margarine erdoorheen. Mocht je niet zeker zijn over de hoeveelheid zout en peper, bak dan eerst een mini-proefkoekje. Voeg eventueel nog wat extra zout of peper toe.
3. Verhit in een grote koekenpan met anti-aanbaklaag een beetje margarine. Schep een groentelepel beslag in de pan en druk de aardappelrasp goed plat. Zo ontstaat een dun pannenkoekje. Bak in dezelfde pan nog twee pannenkoekjes.
4. Bak de riefkeukskes aan beide kanten goudbruin. Draai dan het vuur laag en laat de pannenkoekjes nog een beetje doorgaren. Als ze goed dun zijn, zijn ze vrij snel gaar vanbinnen. Bak de aardappelpannenkoekjes op het laatst nog even op groot vuur, zodat ze lekker krokant worden.
5. Neem de aardappelpannenkoekjes uit de pan en leg ze op een velletje keukenpapier.
6. Bak zo alle riefkeukskes.
7. Maak ondertussen de mierikswortelroom door alle ingrediënten luchtig door elkaar te scheppen.
8. Zet een grote schaal met riefkeukskes op tafel. Zet er een schaal met gerookte vis, een kommetje met mierikswortelroom en een bakje met bieslook naast. Laat iedereen zichzelf bedienen. Dat is verreweg het gezelligste!

Tips:

1. Een eventueel restje mierikswortelroom kun je in de koelkast nog een dag bewaren.
2. Je werkt nog sneller als je met twee koekenpannen tegelijkertijd riefkeukskes bakt. Hoe sneller ze op tafel staan, hoe krokanter ze zijn!
3. Liever geen vis? Lees het blog hierboven voor nog meer combinatietips!